Vào 19h ngày 15 tháng 4 năm 2016 tức ngày 9/3 âm lịch, nhân dân thôn Bùi Xá, Đảng ủy, UBND xã Ninh Xá đã long trọng tổ chức Lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia “Hát trống quân làng Bùi Xá”.

Làng Bùi Xá, xã Ninh Xá, huyện Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh là một làng cổ giàu truyền thống văn hiến. Nơi đây còn bảo lưu nhiều công trình văn hóa tín ngưỡng đặc sắc được chính quyền phong kiến ban sắc, được nhà nước công nhận là là di tích lịch sử văn hóa. Nhưng hơn hết mọi người biết đến làng Bùi Xá là nơi có nghệ thuật hát Trống quân nổi tiếng, môn nghệ thuật có lịch sử hàng ngàn năm.

Hát Trống Quân phổ biến ở Bắc Bộ thường được tổ chức vào những tuần trăng tháng bảy, tháng tám âm lịch, ngoài ra còn được tổ chức hát thi vào những ngày hội. Trong những ngày mùa, những người thợ gặt ở nơi khác đến thường tổ chức hát với trai hoặc gái trong làng hoặc giữa họ với nhau vào buổi tối, lúc nghỉ việc. Hát trống Quân thường được tổ chức ngoài sân nhà hoặc ở bãi cỏ rộng, ở gần đình làng, giữa một bên là nam và một bên là nữ.

Với những cuộc thi hát giao duyên thu hút nam thanh nữ tú khắp vùng về dự. Bao truyền thống văn hóa được thể hiện trong lời hay chữ đẹp của những câu hát trống quân. Sau năm 1945, cả dân tộc bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến, mọi nguồn lực được tập trung cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Môn nghệ thuật hát Trống quân không còn được tổ chức.

Mặc dù không còn được duy trì tổ chức các cuộc thi, nhưng tình yêu với môn nghệ thuật truyền thống vẫn thấm vào tâm hồn mỗi người dân nới đây. Năm 1995, những người yêu Trống quân đã tiếp tục sưu tầm và truyền dạy những làn điệu Trống quân cho thế hệ sau. Hát Trống quân đã được lựa chọn tham gia nhiều cuộc thi, hội diễn của tỉnh, của huyện và đã đạt được nhiều giải cao, thể hiện được giá trị và sức sống của hát Trống quân làng Bùi Xá.

Rất vinh dự và tự hào, ngày 19/1/2016 Hát Trống quân làng Bùi Xá được Bộ Văn hóa TT&DL ký Quyết định số 246/QĐ-BVHTTDL chứng nhận “Hát trống quân làng Bùi Xá” được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Làng Bùi Xá còn là địa danh nổi tiếng với đặc sản Nem Bùi và ngôi chùa Linh Quang (chùa Bùi) có gốc tích cổ, bị tàn phá, mới được phục dựng lại, ẩn chứa nhiều câu chuyện vi diệu  chúng tôi sẽ giới thiệu tới độc giả trong những bài viết tới đây.

Bài: Bình Nguyên

Ảnh: Thích Giác Ân