Ngày 11/4/2016 (05/3 âm lịch) tổ đình Thánh Quang (Nhẫm Dương) xã Duy Tân, huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương long trọng tổ chức đại lễ kỷ niệm 312 năm ngày Thánh tổ Quốc Sư Thông giác Thủy Nguyệt - Đệ nhất Tổ sư thiền phái Tào Động Việt Nam  nhập niết bàn (06/3 âm lịch) (1704 – 2016)

Đại biểu các ban ngành trung ương và địa phương về dự Đại Lễ

Tham dự Đại lễ : Về phía chư tôn đức có Hòa thượng Thích Quảng Tùng – phó chủ tịch Hội đồng trị sự, trưởng ban từ thiện xã hội Trung ương – GHPG Việt Nam, trưởng ban trị sự phật giáo tỉnh Hải Dương; Thượng tọa Thích Thọ Lạc - Ủy viên thường trực Hội đồng trị sự, phó trưởng ban thường trực  Ban văn hóa trung ương – GHPG Việt Nam, Sơn môn Tào Động Việt Nam; Thượng tọa Thích Thanh Giác - Ủy viên thường trực, phó trưởng ban Hoằng Pháp Trung Ương GHPG Việt Nam, phó trưởng ban thường trực ban trị sự phật giáo thành phố Hải Phòng; Thượng tọa Thích Tâm Hoan – trụ trì chùa Hòa Nhai – Sơn môn Tào động Việt Nam cùng đông đảo chư tôn đức tăng ni giáo hội phật giáo Việt Nam tỉnh Hải Dương, thành phố Hải Phòng; các quý thầy trong ban văn hóa Trung ương – GHPG Việt Nam.

Hòa thượng Thích Quảng Tùng – phó chủ tịch Hội đồng trị sự, trưởng ban từ thiện xã hội Trung ương – GHPG Việt Nam, trưởng ban trị sự phật giáo tỉnh Hải Dương cùng chư tôn đức tăng ni về tham dự Đại lễ.

Về phía tỉnh Hải Dương có bà Nguyễn Thúy Hạnh – phó trưởng ban Tuyên giáo tỉnh Hải Dương; bà Nguyễn Thi Thu Hà – phó trưởng ban Tôn giáo tỉnh Hải Dương; ông Nguyễn Hồng Hà – phó trưởng ban dân vận tỉnh ủy Hải Dương; ông Nguyễn Đức Việt – phó giám đốc sở VHTT _ DL tỉnh Hải Dương; ông Tăng Bá Hoành – chủ tịch hội sử học tỉnh Hải Dương cùng đại diện lãnh đạo huyện Kinh Môn; lãnh đạo xã Duy Tân.

Tham dự Đại lễ còn có  ông Nguyễn Quốc Tuấn – Viện trưởng viện Nghiên cứu Tôn giáo; PGS – TS Nguyễn Lân Cường – Chủ tịch hội khảo cổ Việt Nam.

Chùa Nhẫm Dương - tên chữ là Thánh Quang, dân gian quen gọi là chùa Nhẫm, nằm lọt thỏm trong khu hang động núi đá vôi Nhẫm Dương. Điều kỳ lạ là dường như tất cả các dãy núi đá trùng trùng điệp điệp vây quanh chùa đều có đỉnh hướng về ngọn núi Nhẫm Dương - nơi chùa Thánh Quang tọa lạc. 

Chùa được xây dựng từ thời Trần (1225-1400). Là nơi khai sinh ra Thiền phái Tào Động ở nước ta. Thiền phái Tào Động là một trong 5 tông phái đã nối tiếp cùng phát huy từ Thiền Tào Khê của Lục tổ Tuệ Năng (638 – 713), Trung Hoa. Nơi 5 tông phái này (Lâm Tế, Quy Ngưỡng, Tào Động, Vân Môn, Pháp Nhãn), thì 3 tông Tào Động, Vân Môn và Pháp Nhãn là theo hệ của Thiền sư Thanh Nguyên Hành Tư (? – 740), một trong hai vị cao đệ của Lục Tổ Tuệ Năng, đã đắc pháp từ Lục tổ (vị kia là Thiền sư Nam Nhạc Hoài Nhượng, 677 – 744). Tào Động tông chú trọng đến phương pháp Mặc chiếu thiền tức là Chỉ quản đả toạ , "chỉ an nhiênToạ thiền là đủ", Lâm Tế tông chủ trương phương pháp Khán thoại thiền  là quán Công án.

Thượng tọa Thích Tâm Hoan – trụ trì Chùa Hòe Nhai – Sơn môn Tào động Việt Nam.

Thiền Tào Động được Thiền sư Thông Giác Thuỷ Nguyệt  (1636-1704) truyền sang Việt Nam giữa thế kỉ thứ 17. Năm 1664, nhân duyên đưa đẩy, sư tổ Thủy Nguyệt và hai đệ tử quyết chí hành hương sang phương Bắc “tầm sư học đạo” cùng với hai đệ tử sang Trung Quốc, đến Hồ Châu học đạo với Thiền sư Nhất Cú Tri Giáo  và ở đó ba năm sau mới về.

Thượng tọa Thích Thọ Lạc - Ủy viên thường trực Hội đồng trị sự, phó trưởng ban thường trực  Ban văn hóa trung ương – GHPG Việt Nam, Sơn môn Tào Động Việt Nam cung tuyên tiểu sử Quốc sư Thông Thủy Nguyệt.

Sư Tổ Thủy Nguyệt không chỉ khai nguyên chốn tổ Nhẫm Dương, mà trụ trì chùa Hạ Long (Hải Dương), hoằng dương Phật pháp và độ tăng ở Côn Sơn, Quỳnh Lâm, Yên Tử, Đông Sơn… Hòa thượng Thủy Nguyệt còn là Tổ khai sáng chùa Hoè Nhai (Hồng Phúc tự) ở phố Hàng Than, Ba Đình, Hà Nội...

Cố Đại lão Hòa thượng Kim Cương Tử cho rằng: Hòa thượng Thủy Nguyệt là tổ đời thứ 36 của Bắc Tông Tào Động và là Đệ nhất tổ của Nam Tông Tào Động. Hòa thượng Thủy Nguyệt, Pháp danh Thông Giác Đạo Nam thiền sư, sinh năm Đinh Sửu đời vua Lê Thần Tông (1637).

Kỳ bí nhất trong chốn hang động ở chùa Nhẫm Dương là hiện tượng chỗ Sư Tổ Thủy Nguyệt thiền định (kiết già) nhập cõi niết bàn phía trên đầu vẫn lưu giữ một vệt lõm sâu đúng bằng đầu người và phía dưới là một vết lõm giống như bàn chân người. Theo truyền ngôn, khi Sư Tổ Thủy Nguyệt đắc đạo Kim Cương đã thúc đầu, đạp chân vào núi đá nhằm lưu lại thánh tích ở cõi Sa Bà, nên động có tên gọi Thánh Hoá.

Ngoài dấu tích kỳ lạ về nơi sư tổ Thủy Nguyệt viên tịch, câu chuyện sư tổ “hóa thánh” cũng mang đầy màu sắc huyền hoặc. Theo cố Đại lão Hòa thượng Thích Trí Hải (1906-1979), một bậc cao tăng, long trượng để lại nhiều dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Phật giáo Việt Nam thế kỷ XX thì: Vào năm Giáp Thân niên hiệu Chính Hòa thứ 20, đời Lê Huy Tông (1704), Hòa thượng Thủy Nguyệt bước sang tuổi 68, cho gọi các đệ tử đến và dặn rằng: “Nay ta lên chơi trên núi Nhẫm, nếu 7 ngày không thấy về, các ngươi tìm thấy chỗ nào có mùi thơm thì ta ở đấy”. 

Các đệ tử, tứ chúng đợi đúng 7 ngày mà không thấy Hòa thượng nhập thất bèn chia nhau nương theo mùi thơm lên núi vào hang vạch cỏ tìm kiếm và phát hiện thấy ngài như đang thiền định trên một tảng đá trong hang núi. Tới nơi thấy thân thể vẫn còn nóng ấm, mềm mại, sắc diện hồng hào như đang còn sống, nhưng hơi thở đã tắt lịm và cơ thể  tỏa ra hương thơm ngào ngạt mùi trầm bạch đàn. Hôm đó là ngày 6 tháng 3 năm Giáp Thân.

Chùa Nhẫm Dương có khoảng gần 30 hang động lớn nhỏ bao quanh tạo thành một cảnh Phật toàn bích. Nổi bật nhất là tại động (hang) Thánh Hoá, nơi Sư Tổ Thuỷ Nguyệt viên tịch, các nhà khảo cổ học đã phát hiện được rất nhiều di cốt hoá thạch của 27 loài động vật như: voi, tê giác, hổ, báo, nhím, lợn rừng, đười ươi (pôngô)... có niên đại cách ngày nay 3-5 vạn năm cùng nhiều di vật khảo cổ thời đại đồ đá, thời đồng thau và các pho tượng Phật bằng đá có niên đại thời nhà Nguyễn. Địa tầng văn hoá ở đây dày tới 4m vẫn đang chờ giới khảo cổ học đánh thức, khám phá. Đây vừa là ngôi chùa duy nhất chứa một kho khảo cổ đầy bí ẩn của người Việt thời tiền sử, cũng là ngôi cổ tự hiếm hoi ở Hải Dương được bao bọc bởi một hệ thống núi đá và hang động thiên nhiên cực kỳ độc đáo.